BÀI PHÁT BIỂU QUAN TRỌNG CỦA NGÀI TAKEHIKO NAKAO, CHỦ TỊCH ADB TẠI HỘI NGHỊ THƯỜNG NIÊN CỦA HỘI NGHỊ CÁC CHỦ TỊCH CÁC ĐOÀN LUẬT SƯ CHÂU Á “PHÁT TRIỂN KINH TẾ Ở CHÂU Á VÀ NGUYÊN TẮC PHÁP QUYỀN (RULE OF LAW)” NGÀY 10-6-2013 TOKYO, NHẬT BẢN

Bài phát biểu quan trọng của Ngài Takehiko Nakao, Chủ tịch ADB tại Hội nghị Thường niên của Hội nghị các Chủ tịch các Đoàn Luật sư châu Á “Phát triển kinh tế ở châu Á và Nguyên tắc Pháp quyền (Rule of Law)” ngày 10-6-2013 Tokyo, Nhật Bản

Sơ lược tiểu sử Ông Takehiko Nakao, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển Châu Á.

Ông Nakao hiện là Chủ tịch Ngân hàng Phát triển Châu Á. Ông nguyên là Thứ trưởng Bộ Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính Nhật Bản (cho đến tháng Ba, 2013).

Năm 1978, ông Nakao tham gia  Bộ Tài chính Nhật Bản, và kể từ đó, đã dành phần lớn sự nghiệp của mình ở đó. Trong những năm đầu của ông tại Bộ, ông làm việc tại các Bộ phận khác nhau như thuế, chứng khoán và tài chính quốc tế. Từ năm 1994 đến 1997, ông Nakao làm việc tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Washington, DC, với tư cách là một nhà kinh tế cấp cao (Cố vấn trong các chính sách phát triển và Ban đánh giá).

Từ năm 1997, ông Nakao là Giám đốc, Bộ phận phi ngân hàng, Văn phòng Ngân hàng, Giám đốc, Ban Tổ chức Quốc tế, Văn phòng quốc tế, Viên chức thẩm định Ngân sách, Văn phòng Ngân sách phụ trách Ngoại giao, Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp, và ODA, Giám đốc Phòng Chính sách phát triển, Văn phòng quốc tế, và Giám đốc Bộ phận điều phối của Văn phòng. Từ năm 2005 đến năm 2007, ông được bổ nhiệm làm Bộ trưởng tại Đại sứ quán Nhật Bản tại Washington DC.

Sau khi trở về Nhật Bản, ông đã trở thành Phó Tổng giám đốc cao cấp Văn phòng quốc tế và giữ vai trò phụ tài chính Sherpa cho G8 và các cuộc họp Hội nghị thượng đỉnh G-20, và sau đó  tháng 7 năm  2009 trở thành Tổng giám đốc  Văn phòng. Sau khi giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Tài chính về các vấn đề quốc tế kể từ tháng 8 năm 2011, ông từ chức vào  tháng 3 năm 2013. Ông được bổ nhiệm làm Chủ tịch ADB ngày  28 tháng 4 năm 2013.

Thời gian làm việc trong khu vực công, ông Nakao xuất bản hai cuốn sách, "chính sách kinh tế Mỹ" (2008: Chuko-shinsho) và "hệ thống thuế quốc tế" (1989: Nihon-sozei-kenkyukyokai). Ông cũng đã viết rất nhiều bài  bao gồm "Những thách thức trong Tài chính Quốc tế và ứng phó của Nhật Bản" * (2012), “Ứng phó  quốc tế đối với khủng hoảng tài chính toàn cầu: Định hướng tương lai cho chính sách kinh tế vĩ mô và Quy chế tài chính" (2010), "Cải cách hệ thống tiền tệ quốc tế: Triển vọng của Nhật Bản" * (2010), “Chính sách ODA của Nhật Bản và các xu hướng thế giới mới về  hỗ trợ phát triển"* (2005), “chính sách tài khóa của Nhật Bản trong thập niên 90"* (2001), “Quỹ  Hedge và Tài chính Quốc tế "* (1999), và " Phát triển Vai trò của IMF" (1996). (Phiên bản tiếng Anh có sẵn cho các bài có dấu *).

Ông là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Tokyo trong những học kỳ đầu  của năm 2010 và 2011 giảng dạy về  tài chính quốc tế cho sinh viên tốt nghiệp và chưa tốt nghiệp  đại học mỗi thứ Bảy. Ông có bằng Cử nhân  Kinh tế của Đại học Tokyo năm 1978 và bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA) của Đại học California tại Berkeley năm 1982. Ông Nakao đã được sinh ra vào năm 1956. Ông kết hôn với Bà Asako và có hai con.

Bài phát biểu quan trọng của Ngài Takehiko Nakao, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển Châu Á.

I. Giới thiệu

Kính chào Quý Vị. Tôi xin  cảm ơn Chủ tịch Kenji Yamagishi và Liên Đoàn luật sư Nhật Bản đã  mời tôi đến nói chuyện với quý vị  tại hội nghị thường niên  của quý vị. Đó là niềm vui của tôi có mặt ở đây với quý vị tối nay để thảo luận các chủ đề quan trọng về  phát triển kinh tế ở châu Á và Nguyên tắc Pháp quyền. Tôi cũng sẽ làm rõ công việc của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) trong lĩnh vực này, và chúng ta xem xét vai trò của Đoàn Luật sư như thế nào.

II. Nguyên tắc Pháp quyền là điều cần thiết để phát triển kinh tế bền vững

Tại Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), chúng tôi tin rằng Nguyên tắc Pháp quyền là điều cần thiết cho sự phát triển kinh tế của khu vực. Chúng ta thấy quản trị tốt- theo nghĩa rộng là  không thể thiếu cho sự phát triển kinh tế  toàn diện và bền vững. Các chính phủ cần phải có trách nhiệm và minh bạch, đưa ra khả năng dự đoán trong việc áp dụng và thực thi các quy tắc, và tạo điều kiện cho sự tham gia quản trị của công dân. Mỗi khía cạnh của quản trị tốt liên quan đến Nguyên tắc Pháp quyền.

Như tất cả các quý vị đã biết, Nguyên tắc Pháp quyền chủ yếu đề cập đến việc có một khuôn khổ toàn diện và minh bạch của pháp luật mà theo đó tất cả mọi người và các tổ chức phải tuân thủ - bao gồm cả các chính phủ. Nguyên tắc Pháp quyền cũng có nghĩa là thực thi hợp lý, đáng tin cậy và cần mẫn các luật pháp đó.

Nguyên tắc Pháp quyền cung cấp nền tảng cơ bản của tất cả các hoạt động kinh tế, và vì thế kinh tế phát triển. Nguyên tắc Pháp quyền bảo đảm tài sản và các quyền hợp đồng - các khối xây dựng cơ bản của nền kinh tế thị trường. Quyền sở hữu tài sản khuyến khích đầu tư để nâng cao năng suất. Công nhận quyền sở hữu trí tuệ khuyến khích các hoạt động nghiên cứu và phát triển.

Và một khuôn khổ được thành lập tốt thực thị các hợp đồng đảm bảo cho các doanh nhân rằng bên ký kết sẽ tuân thủ các nghĩa vụ của mình. Các bên tư nhân cần phải cảm thấy an toàn khỏi  bị lạm dụng của chính phủ trước khi đầu tư thời gian và vốn của họ. Theo Nguyên tắc Pháp quyền, mọi người có thể tin tưởng rằng những lợi ích từ những nỗ lực của họ sẽ không bị mất hoặc bị đánh cắp.

Ở đây, tôi xin nhấn mạnh rằng Nguyên tắc Pháp quyền là một giá trị phổ quát, không một thuộc về phương Đông hay phương Tây. Xã hội châu Á có truyền thống lâu đời về quản lý thông qua hệ thống pháp luật.

Ví dụ, tại Nhật Bản, sớm nhất là vào năm 701 , pháp luật toàn diện đầu tiên, “Taihoritsuryo”, bao gồm pháp luật hình sự, pháp luật dân sự và pháp luật hành chính, đã được thành lập theo mô hình của Trung Quốc. Trong khi Tướng quân Kamakura bắt đầu năm 1192, "Monchusho" hoặc tòa án tranh chấp được thành lập để giải quyết các tranh chấp giữa người dân đặc biệt là liên quan đến quyền sở hữu đất đai. Theo các tài liệu còn lại, trong những ngày đó, phụ nữ cũng có quyền sở hữu đất và có thể là các bên tranh chấp.

Trong thế giới ngày nay, vấn đề pháp lý rất phức tạp, nhưng tầm quan trọng của Nguyên tắc Pháp quyền và nguyên tắc cơ bản của nó vẫn như cũ.

ADB tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế bằng cách giúp đỡ các nước thành viên phát triển các yếu tố thiết yếu của tăng trưởng bền vững. Những yếu tố này  bao gồm cơ sở hạ tầng vật chất và cơ sở hạ tầng mềm. Cơ sở hạ tầng mềm bao gồm, trong số những thứ khác, có Nguyên tắc Pháp quyền. Tôi xin đề cập đến năm yếu tố của các Nguyên tắc Pháp quyền được ADB hỗ trợ.

Đầu tiên, trong một số các nước thành viên đang phát triển của ADB, khuôn khổ pháp lý cho kinh doanh vẫn còn thiếu. ADB tư vấn các chính phủ trong việc xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và quy định của họ. Để tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi, các chính phủ phải ban hành luật để quản lý quyền sở hữu và sử dụng đất, xác định và thực thi quyền hợp đồng, và điều chỉnh hoạt động kinh tế.

Pháp luật liên quan đến cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng, tiết lộ tài chính công ty và phá sản đều liên quan nhau. Một thành phần quan trọng của một nền kinh tế thị trường là trung gian tài chính. Chất lượng của môi trường pháp lý là rất quan trọng để phát triển lĩnh vực tài chính. Điều này cũng đúng với lĩnh vực năng lượng, nông nghiệp, giao thông vận tải và các lĩnh vực quan trọng khác.

Thứ hai, Cơ quan quản lý phải ban hành quy định hợp lý theo quy định của pháp luật và phải thực thi, kể cả thông qua việc áp dụng hình phạt đối với việc không tuân thủ. Các định chế ngành tư pháp như công an, công tố, hệ thống tòa án và thẩm phán phải công bằng và hiệu quả trong thực thi pháp luật và giải quyết tranh chấp. Thực thi pháp luật hiệu quả cho phép rủi ro kinh doanh được đánh giá hợp lý và giảm chi phí giao dịch.

Thứ ba, Nguyên tắc Pháp quyền hỗ trợ tăng trưởng kinh tế toàn diện và bền vững là mục tiêu quan trọng của ADB và của các đối tác phát triển khác. Nguyên tắc Pháp quyền đòi hỏi tất cả các công dân được tiếp cận công lý hiệu quả. Luật cung cấp cơ hội bình đẳng và bình đẳng giới là rất quan trọng không chỉ đối với cá nhân mà ngay cả đối với toàn thể xã hội, bởi vì Luật  cho phép xã hội  khai thác các nguồn lực để  phát triển.

Luật đòi hỏi  tính minh bạch và   trách nhiệm giải trình của chính phủ và các công ty đại chúng tạo điều kiện cho hoạt động tốt hơn, và do đó, thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Trong tất cả các lĩnh vực này, sự tham gia của xã hội dân sự cần được khuyến khích để hỗ trợ Nguyên tắc Pháp quyền và cải thiện kết quả phát triển.

Thứ tư, tham nhũng là một tai họa làm kiệt quệ nguồn lực sẵn có của một quốc gia cho  phát triển bền vững. Thực hiện các Nguyên tắc Pháp quyền bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá  sử dụng cho  phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích của tất cả các công dân, đặc biệt là người nghèo. Ở đây, một lần nữa, các tổ chức xã hội dân sự có vai trò quan trọng.

Thứ năm, tăng trưởng cũng phải có môi trường bền vững. Điều này đòi hỏi một khung pháp lý vững chắc để bảo vệ môi trường, bao gồm cả pháp luật môi trường mạnh mẽ và thực thi mẫn cán pháp luật.

III. Các ví dụ về các công việc của ADB

Bây giờ cho phép tôi làm rõ một số công việc cụ thể của ADB trong việc thúc đẩy Nguyên tắc Pháp quyền.

Các nước thành viên đang phát triển của ADB đang trong giai đoạn phát triển khác nhau và có lịch sử, các nền văn hóa, các chính phủ và các kỳ vọng khác nhau. Chúng tôi làm việc với các chính phủ để cung cấp hỗ trợ phù hợp với nhu cầu của mỗi quốc gia trong việc tăng cường cả hai khuôn khổ pháp lý và thể chế pháp lý.

Ví dụ, một số nước ở các giai đoạn cơ bản của việc mở cửa và xây dựng nền kinh tế thị trường. Tại Myanmar, ADB là đối tác phát triển dẫn đầu cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để phát triển các cấu trúc  pháp lý và quy định của ngành năng lượng của nước này. Chúng tôi đang  tư vấn về sửa đổi Luật Điện lực để hỗ trợ phát triển mạng lưới truyền tải và phân phối, cho phép sự tham gia của khu vực tư nhân trong phát điện, và thiết lập một bộ điều chỉnh phù hợp với thông lệ quốc tế tốt nhất. Tại Myanmar, chúng tôi cũng tư vấn  các Bộ trong trong các lĩnh vực khác về cách cải thiện thực hiện và sửa đổi nhiều luật mới, bao gồm cả pháp luật đất đai, pháp luật về tài chính vi mô, và luật đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Một số quốc gia khác đã được chuyển đổi từ kiểm soát tập trung sang nền kinh tế thị trường có định hướng. ADB đã hỗ trợ những quốc gia này trong việc phát triển các khuôn khổ cơ bản cho kinh doanh và mở rộng hệ thống pháp luật và quy định để giải quyết các vấn đề cụ thể. Ví dụ, ADB đã hỗ trợ Chiến lược Phát triển Ngành Tài chánh 10 năm của Campuchia trong hơn một thập kỷ.

Chương trình này được phát triển toàn diện và cập nhật các luật quy định về lĩnh vực ngân hàng, bao gồm cả pháp luật ngân hàng trung ương và luật ngân hàng. Tương tự như vậy, ADB đang hỗ trợ Việt Nam trong việc cải thiện khung pháp lý để tạo điều kiện cho các dự án hợp tác hoặc PPP công-tư. Ở Việt Nam, ADB cũng đã hỗ trợ một chương trình lớn để cải cách doanh nghiệp nhà nước.

Nhiều thành viên của ADB là những quốc gia thu nhập trung bình. Tuy nhiên, các nước này vẫn có số lượng lớn người nghèo tuyệt đối, để giúp họ tăng cường khuôn khổ pháp lý cho bảo trợ xã hội vẫn còn là một nhiệm vụ rất quan trọng đối với ADB. ADB cũng hỗ trợ các nước thu nhập trung bình để thúc đẩy tăng trưởng bền vững để tránh những "cái bẫy thu nhập trung bình". Ví dụ, để tăng cường cơ chế thị trường để duy trì tăng trưởng, ADB đã hợp tác với Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc để phát triển pháp luật cạnh tranh và chính sách cạnh tranh toàn diện.

Ở các nước thu nhập trung bình, chúng tôi xem hỗ trợ phát triển hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường hiệu quả và bảo vệ quyền lao động cũng là điều cần thiết để duy trì tăng trưởng. Cuối cùng, liên quan đến thi hành pháp luật, ADB đã cung cấp hỗ trợ cho các quốc gia như Philippines để tăng cường lĩnh vực tư pháp của họ. Philippines tăng cường tính độc lập của ngành tư pháp bằng cách tăng ngân quỹ lên quan đến khu vực và đảm bảo giải ngân ngân sách.

IV. Vai trò của Đoàn Luật sư

Chủ đề thứ ba của tôi hôm nay là về tầm quan trọng của Đoàn Luật sư hành nghề tư nhân có chuyên môn là rất quan trọng để phát triển kinh tế bền vững. Họ gần gũi nhất với các vấn đề cụ thể quan trọng đối với mọi người, đối với các công ty và đối với các nhà đầu tư, tất cả dựa trên Nguyên tắc Pháp quyền. Đoàn Luật sư đáp ứng chức năng thiết yếu của giáo dục và làm cho các thành viên của mình tham gia vào những vấn đề quan trọng.

Cụ thể hơn, Đoàn Luật sư có thể thúc đẩy Nguyên tắc Pháp quyền bằng bốn cách: Thứ nhất, Đoàn Luật sư có thể giúp nâng cao nhận thức của chính phủ về sự cần thiết  cải cách  pháp luật. Khi luật sư kết thúc giao dịch và tư vấn cho khách hàng làm thế nào để tuân thủ pháp luật và giải quyết các tranh chấp, luật sư có một lợi thế tự nhiên để nhận ra các vấn đề và những khoảng trống trong khuôn khổ pháp lý.

Thứ hai, Đoàn Luật sư có thể giúp làm cho pháp luật tiếp cận hơn với tất cả mọi người, kể cả người nghèo, bằng cách hỗ trợ các chương trình trợ giúp pháp lý.

Thứ ba, Đoàn Luật sư có thể đảm bảo rằng việc sử dụng tùy tiện quyền hạn của chính phủ được kiểm soát và hệ thống pháp luật mang lại công lý cho tất cả các tầng lớp xã hội.

Cuối cùng, Đoàn Luật sư có thể dẫn đầu trong phát triển năng lực của các chuyên gia pháp lý và các lĩnh vực tư pháp.

V. Thông điệp kết luận                             

Kính thưa quý vị, đây là một cơ hội to lớn đối với tôi, với tư cách là  Chủ tịch ADB, chia sẻ suy nghĩ của tôi với quý vị về sự tương tác giữa phát triển kinh tế và Nguyên tắc Pháp quyền.

Tôi hy vọng ADB có thể hợp tác với các Đoàn Luật sư thúc đẩy Nguyên tắc Pháp quyền ở tất cả các nước châu Á. Vì tôi tin rằng, ADB và Đoàn Luật sư cùng có chung lợi ích trong việc thúc đẩy kinh tế phát triển, toàn diện, bền vững và các phúc lợi của người dân trong khu vực châu Á và Thái Bình Dương.

Xin cảm ơn rất nhiều.

Người dịch: luật sư Lê Quang Minh