PHÁP LUẬT VÀ VIỆC BẢO VỆ NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HOÁ CỔ TRUYỀN VIỆT NAM
Pháp luật và việc bảo vệ những giá trị văn hoá cổ truyền Việt Nam
Luật sư Quách Tú Mẫn
Công ty Luật hợp danh Danh & cộng sự
Bài viết trình bày về một số giá trị văn hoá có nguy cơ bị mai một và việc sửa đổi, bổ sung pháp luật để bảo vệ những giá trị này.
Những giá trị văn hoá cổ truyền Việt Nam có nguy cơ bị mai một
Ứng xử của người Việt Nam với đồng bào
Ngày nay, chúng ta nhận thấy có hiện tượng chặt, giết người thật dã man để chiếm đoạt tài sản, đâm chém đánh nhau thô bạo để giải quyết xích mích, đám đông công nhiên tấn công người cô thế không duyên cớ. Bên cạnh thiểu số kẻ xấu và tàn bạo như trên lại có một số đông khác thờ ơ, vô cảm với nỗi đau của đồng bào, không dám can thiệp hay lên tiếng chống cái ác, cái xấu.
Hiện tượng trên hoàn toàn trái ngược với bản tính xưa nay của người VN, ngay thẳng, hiền lành, đoàn kết và tương trợ lẫn nhau. Vào thế kỷ 19 các nhà truyền giáo Phương Tây sang VN cũng có nhiều ghi chép về người VN với đại ý như sau: trong cộng đồng người VN không có nạn trộm cướp, người VN có tinh thần đoàn kết và tương trợ lẫn nhau rất cao vì vậy người VN rất ngạc nhiên và khinh bỉ cảnh tượng các thuỷ thủ phương Tây say rượu đánh lộn với nhau.
Người Việt Nam với môi trường
Bảng tổng kết về hiện trạng môi trường VN thật đáng buồn: rừng tự nhiên bị tàn phá nặng nề, các loài động vật hoang dã tiếp tục bị tàn sát hàng loạt, nguồn nước trong cả nước ô nhiễm trầm trọng, nguồn lợi hải sản cạn kiệt, đồng ruộng cằn cỗi dần vì thuốc trừ sâu. Điều này trái ngược với truyền thống người VN biết rõ giá trị và coi trọng môi trường thiên nhiên “rừng vàng, biển bạc”.
Âm nhạc và văn học đơn điệu
Nhiều ý kiến phê phán nền âm nhạc và văn học VN được công diễn, phát hành, xuất bản về chất lượng quá đơn điệu, về số lượng quá nghèo nàn. Đây cũng là hiện tượng bất thường vì âm nhạc, văn học VN trong thực tế rất đa dạng và phong phú.
Bảo vệ những giá trị văn hoá cổ truyền
Những hiện tượng bất thường trong xã hội ít nhiều đều do ảnh hưởng của quy định pháp luật.
Trong trường hợp ứng xử với đồng bào, không phải pháp luật xử lý vi phạm chưa nghiêm mà chúng ta đang thiếu quy định pháp luật bảo vệ quyền hiến định của người dân. Người dân phải có quyền yêu cầu và cơ quan thẩm quyền Nhà nước phải có trách nhiệm bảo vệ các quyền hiến định của người dân ngay khi có yêu cầu. Hiện nay, cơ quan công an chỉ đến giải quyết vụ việc nghiêm trọng (có đổ máu, chết người v.v). Thiếu vắng sự can thiệp của cơ quan công quyền từ đầu, buộc người dân phải “tự xử” và tất nhiên phát sinh cái ác, sự hung bạo.
Trong trường hợp ứng xử với môi trường, cần sửa đổi quy định pháp luật về khởi kiện, tạo điều kiện cho người dân khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại do hành vi vi phạm môi trường. Quy định pháp luạt hiện hành không quy định rõ, cơ quan toà án lại suy diễn pháp luật theo hướng hạn chế quyền khởi kiện của người dân. Yêu cầu phải chứng minh thiệt hại, lỗi, mối quan hệ nhân quả lỗi-thiệt hại ngay từ khi có đơn khởi kiện, trong lãnh vực môi trường, đối với người dân hầu như một việc bất khả thi. Nếu người dân được tạo điều kiện khởi kiện đòi bồi thường về môi trường chắc chắn đối tượng vi phạm môi trường sẽ phải đắn đo nhiều trước khi vi phạm vì mức bồi thường sẽ rất lớn gấp nhiều lần lợi nhuận do vi phạm.
Trong lãnh vực âm nhạc, văn học, pháp luật cần được sửa đổi theo hướng người dân được làm những gì pháp luật không cấm. Ca sĩ, nhà văn phải được công diễn, xuất bản bất kỳ bài hát, tác phẩm nào không có nội dung vi phạm pháp luật và không cần phải được xét duyệt từng bài cho từng buổi diễn. Chúng ta có thể tự hỏi, Hội đồng nào có thể ngồi xét duyệt cả nền âm nhạc, văn học nước nhà (từ trước cho đến nay).
Cuối cùng để kết thúc, chúng ta cũng nên nói lên lời tri ân đối với tất cả những người dân lương thiện, các nhà từ thiện, các nhà môi trường, những nhà giáo tận tuỵ với học sinh, người nghệ sĩ hát rong, bà mẹ ngân nga câu hò ru con, các bạn trẻ đã dũng cảm lên tiếng bảo vệ cái tốt, điều chính nghĩa. Quý vị chính là những người gieo mầm, gây men cho sự phát triển của những giá trị văn hoá cổ truyền Việt Nam, là những nhà văn hoá thầm lặng của đất nước.
